SERKAWN TUALCHHUNG KOHHRAN

CHANCHIN THA MI TIN TAN

PATHIANNI ZING PROGRAMME

10:00 AM, 6th September, 2020

PROGRAMME:


HUN KAIHRUAITU:
THUPUI: ‘IN NGHET LEH NGHET LO, MI FING LEH MI A.’
- Rev R Lalbiakliana

THuchah


Serkawn Tualchhung Kohhran member zawng zawngte kan Lalpa Isua Krista hmingin chibai ka buk a che u. Hlim taka Biak in lama inkhawm kan neih thin laite a ngaihawm hle mai, mahse tuna kan hun hmandante pawh hi kan thatna tura min thawhsaktu a ni tho ang tih beisei ila, engkima lawmthu sawi tura min zirtir angin lawmthu i sawi zel phawt ang u.

NAUPANG PUAL: Khaw pakhata mipa naupang pakhat hian Bicycle neih a duh em avangin a nu leh pa hnenah lei a dil thin a. A nu leh pate chuan an harsat avanga an lei mai theih loh thu tha takin an hrilh thin, an dinhmun a that hunah leisak an la tum tur thu pawh an hrilh thin. Mahse naupang chuan neih ngei tumin lei a ngen reng thin a, a tap a tap thin; a tawpah chuan a nu leh pate mangang chuan pawisa puk chawpin an leisak ta a. Naupang chu a hlim hle a, bicycle chu a khalh thiam tan tihin vanduaithlak takin a accident a, a ke leh ban chu a tliak ta a. A hlimna tur emaw a tih kha natna leh piansualna hial thlentu a lo ni ta. Zir tur: Nu leh Pate hnena thil ngen vak vak thin hi a tha lo a, an thu awih loh hi a pawi em em.

TLANG CHUNGA ISUA ZIRTIRNA: Tukina kan thupui ‘In nghet leh nghet lo, mi fing leh mi a’ tih Lal Isuan a zirtirna hi ka thinlungah a lo thleng a, thuchah atan ka han buatsaih ta a ni. Kros entu mi pathum an sawi thin a, pakhat chuan krosa Isua an khengbet a hmu a, a dangin misual khenbeh, pakhat leh chuan amah ngei khenbeh a nih a inhmu tiin. Kan thuchah pawh hi midang tana ngaihtuah lovin, mahni theuh in enfiah nan hmang thei ila; a lawmawm hle ang.
Lal Isua chuan baptisma a chan hnuah thlemin a awm a, rawngbawlna tanin sangha mantu mi pali a ko a. Mi tam tak a tihdam hnuin, Galili dil chhak lawk a, tlang pawng, hmun nuam takah chuan mipui lo kal khawmte chu a zirtir ta a. ‘Tlang chunga thusawi’ an tihah hian thu pawimawh tam tak a zirtir a. Dan lam te, nundan tur te, tawngtai thu te, thilpek te, chawnghei dan te, ro khawlkhawm thu te, sum thu te, midang sawisel thu leh thing rah chungchangte a zirtir hnuin a tlangkawmna atan kan thupui “In nghet leh nghet lo” tih hi a sawi ta a ni.
Hetiangin: “Chutichuan, mi tin heng ka thu hriaa zawm apiang chu, mi fing, lungpui chunga in satu nen tehkhin tur a ni. Ruahte a lo sur a, tuite a lo lian a, thlite a lo tleh a, chu in chu a rawn nam sawk sawk a; nimahsela, a chim lo va; lungpui chunga rem tlat a nih avangin. Tin, mi tin, heng ka thu hi hriaa zawm lo apiang chu, mi a, tiauvut chung maia in satu nen tehkhin tur a ni. Ruahte a lo sur a, tuite a lo lian a, thlite a lo tleh a, chu in chu a rawn nam sawk sawk a; a chim ta a; a sawp chu nasa tak a ni,”

IN SATU CHI HNIH. Khawvelah hian mihringte hi chi hnih kan awm zel a, piangthar leh piangthar lo, mi a leh mi fing, hang leh ngo, dul kiar leh kiar lo, vawk thau heh leh ei ngai lo, tho zing leh tho tlai, mutthluk hrat leh hrat lo, hausa leh rethei, zaidam leh thinchhia leh a dangte. Chutiangin, tukina thukhawm ho zingah hian mi fing leh mi a, lungpui chunga in sa leh tiauvut chunga in sa kan awm dawn a ni, mahni theuh in zawt nghal ila.
Mi tinin kan lei taksa kan din leh enkawl dan a in ang lo angin kan chenna tur in kan sak dan pawh a in ang lo hle. Kan tlin chin a in chen loh avangin thenkhatin concrete building ropui tak tak an sak laiin a thenin assam-type emaw maurap mai a sa te kan awm bawk. Kan theihna in chen lo hle mahse, in satu zawng zawngte chuan kan tlin tawk ang angin ‘in nghet leh tlo’ sak chu kan duh leh tum a ni thin. In chu ti chhe theitu tam tak a awm thin a, thli te, lirnghing te, kangmei, misual leh chhan hrang hrang avangin a chhe thei. Chung chhiatna laka in chu a him theihna turin a innghahna leh hmanruate bakah a sak dan pawh a pawimawh hle, chubakah a theite chuan in luhna (gate) leh a hungnate pawh an siam thin.
In chu tha tak, nghet leh tlo takin kan sa a ni thei, chu baka pawimawh la awm leh chu a enkawl zelna, rawng hnawih thar te, tihfaite a ngai fo thin, chutianga enkawl a nih loh chuan a tlo tur angin a tlo loh bakah a hlui emaw a thing mai thin. Tin, in (building) chu a luahtute an pawimawh em em, in chu a luahtu a zirin a tloin a tlo lo thei a, a mawi tur angin a mawiin a mawi lo thei bawk. Tunah hian Lal Isuan in satu chi hnih a sawite chu lo en ila:


1. LUNGPUI CHUNGA IN SATU – MI FING. In satu pakhat chu lungpui chunga in satu, mi fing a ni. Ani chuan chhiatna lo thleng thei laka a in a himna turin a thuthmun (foundation) a ngaipawimawh a, lungpui chungah, nghet takin a sa a ni. Ruahte lo sur buan buanin tuite lo lian se, thlite lo tlehin chu in chu nam sawk sawk mahse chu in chu a chim lo va, lungpui chunga rem tlat a nih avangin. Chutianga lungpui chunga in satu chu ‘mi fing’ tih a ni.
Bible in mihring leh in hi a tehkhin fo thin, kan taksa hi Thlarau Thinghlim in a ni tiin min hrilh (IKor.6:19). Aw le, mi tinte hi in satu kan ni vek mai, eng ang in nge kan sak tih hi kan in hriatsak theih chin chu awm mahse a hrechiang bertu chu mahni kan ni ngei ang. Eng in nge kan sak a, a foundationah engnge kan hman? Kan nun pumpui innghahna, min khalhtu hi engnge le? Khawvel thil, hausakna, ropuina leh nawmsakna te a ni em? Nge lungpui nghet Isua Krista zawk?. Mihring nun hian a hlimawm leh nuam kawng chauh a zawh reng ngai lo va, harsatna leh tuarna hrang hrang, ruah sur te, tui lian te, thli tlehte a tawng fo thin. Tunlai phei chu hripuiin min nuai buan buan a, lir a nghing fo bawk a, kan hna leh sumdawnnate chu a nam sawk sawk a, a tlu rem rum bawk, kohhrante pawh kan hna leh rawngbawlna kal laite chu a pawt ding nasa hle a nih hi. Mimal nun pawh ruihlo chakna te, mipat hmeichhiat hman sual te, social media hmansualna te, sum leh paia duhamna leh thildang tam tak, ruah, tuilian leh thli tleh anga min nuaitu a tam em em.
Chutiang a tuilian ang chhiatna ten min nuai buan buan pawha kan in hi a chim loh nan lungpui chunga in sa, mi fing kan nih a pawimawh ta a ni. Mi fing, lungpui chunga in satu ni turin thil pawimawh pathum chauh tarlang ila:
(1) Isua Kristaa innghat nun: Mi piangthar dik tak, a innghahna Krista chu a nun a nghet thin. Krista nena nun inzawmna tak tak nei lo chu an tlusawp thin a, an tlo thei lo. Isua Krista hi kan nun laimu, min khalhtu anih tak zet chauhin kan nun nam sawk sawk reng thintu lak atangin kan him thei. Kan naupan laia kan hlasak pakhat chu- ‘piangthar kawr ha hawh, hnukchah ruala hlih sak tur’ tih a ni. Harsatna leh thlemna laka kan tluksawp mai loh nan Krista lungpui ngheta kan din a ngai, chutianga nun nghet chu kan nei theuh tawh em le, tun hi inenfiah hun a ni. Tun hi hun lawmawm; chhandamna ni chu a ni e.
(2) Pathian thu zawm: Pathian thu hriaa zawmte chu mi fing an ni (Mt.7:24). Pathian thu zawm tih leh ‘awih’ emaw ‘hmang’ tih hi a thu hmun. Pawisa chu kan ak a ni thei, hman chiahin thiltihtheihna a nei angin, Pathian thu hi hriat leh sawi mai a tawk lo va, hman tur a ni. Inthawina aiin a thu zawm a tha (ISam.15:22). Ringtute hian Pathian thu kan chhiar leh sawi tam angin kan zawm lo hle. Lal Isuan, ‘Nangnin enga tan nge ka thu zawm si lo va, Lalpa Lalpa mi tih thin?’ a ti. (Lk. 7:24). Pathian thu kan zawm emaw kan hman ngei tawhte sawi thei kan awm em? Pathian thu zawm chu mi fing nihna a ni.
(3) Krosa kir leh: Singapore khawpuia inte chu a thar sur reng mai, a chhan chu rei lo teah, in zawng zawng chu chei that, rawng hnawih thar zel tur tih dan an lo nei a ni awm e. Kan nun pawh hi a innghahna lungpuiah kan tlukluh nawn fo a ngai thin. Israel faten kanan ram an luah tan khan chu rama lo awmte chu an bei a, hma an sawn zel lai khan Gilgalah lo kirin an chaknate an ti thar thin. Kei ni pawhin kan lo tih thatte chhuanga chapopui mai lovin ‘mi sual ka ni Lalpa’ tiin krosah kir ila: kan lo bawhchhiatnate avangin a hnenah thupha kan chawi thin tur a ni. Piangthar tawhte nun hi chei thar a ngai fo thin tih hi kan pawm a ngai. Siam thar lehna lo chu serhtan leh tan loh pawh engmah a ni si lo (Gal.6:15). Chutianga krosa kir leh thinte chu “mi fing, lungpui chunga in satu’ an ni.


2. TIAUVUT CHUNG MAIA IN SATU – MI A: In satu pakhat leh chu mi a, tiauvut chung maia in satu a ni leh a. Tiauvut chunga ban phun emaw in sak chu a ngheh theih loh avangin ruah leh tuilian in awlsamtein a tichhe thei a ni. Chutianga tiauvut chung maia in satu chu piantharna tak nei lo, Pathian thu zawm lo te hi an ni. Pathian thute a chhiarin a vawngin a sawi (preach) a ni thei, a awih a a zawm si loh chuan Lalpa ngaihin ‘mi a’ a ni. Mi hausa pakhat chuan sum tam tak a khawl chu chawl a, ei leh bar a, hlim taka awm a tum laiin; Pathianin, “Mi a, zaninah hian i thlarau an laksak dawn che a ni, i thil deh chhuahte kha tu ta nge ni ta ang le?” tiin a zawt a nih kha (Lk.12:19-20). Mi a, tiauvut chung maia in satu chu a chunga mi fing dinhmun kan sawi lehlam (opposite) chiah hi a ni. Mi fing nih nge i duh mi a? tiin in zawt ila, mi fing kan ti theuh awm e. Nimahsela, mi tam tak hi chuan ‘mi a’ nihna kawng hi kan zawh tlat lawi si. Khawvelin mi fing an tih leh Pathianin mi fing a tihte chu a danglam ngei ang. Keini chuan Lalpan ‘mi fing’ a tihte hi ‘mi a’ kan ti thin a, Lalpan ‘mi a’ a tihte hi ‘mi fing’ kan lo ti fo thin. A chunga kan sawi mi hausa pawh khi an khua leh vengte chuan ‘mi a’ an ti lo mai thei, mahse a innghahna chu sum tam tak a khawl lamah a nih avangin Lalpa ngaihin ‘mi a’ a ni.
Miin in sang sak a tum chuan a tirin a sak zawhna khawp sum a neih leh neih loh a chhut tur a ni, chutiang ni lo va in a rel tinga a sak zawh theih loh chuan miin an nuihzat ang tih Isuan a sawi a (Lk.14:28-30). Krista hnungzui tura inpe uk, zui leh tak tak peih lo hi kan tam viau awm a sin. Thlemna (ruahsur, tui lian, thli tleh) hrang hrang a lo awmin an tlusawp leh mai thin. Innghah nana krista hmang lo, a chakna hmanga bei hram hram peih bawk lote chu a tawpah an mualpho leh thin. Mi pakhat a thangkam entu chuan sakei hnu thar a hmu a, sakei hmu ngei dawna in ngaiin, chunglam atanga thingtang a lua lo tla thut chu sakei emaw tiin a tlu ta mai a ni awm e. Mi thenkhat hi chu tui lian leh thlipui pawh ni lo, min rawn namtu nem deuh tak pawh tlukpui kan awm fo thin. Gideonan an hnam leh a pa chhungte nepzia en lo vin; a kotu chakna zawk ringa Midian hote a do a, a hneh ta ang khan tunlaia hun harsa tak kan tawh lai leh nitina thlemna kan hmachhawn lai hian kan innghahna lungpui hmachhuanin nghet takin i ding ang u. Daniela leh a thinte wine leh lal chaw te, sakeibaknei puk leh meipui laka an tluk lohna chhan chu lungpuia in an sak vang a ni. A tuite chu ri hum humin phul bulh bulh mah sela, a fawn nasat avangin tlangte hi nghing dur dur mah sela, kan hlau chuang hek lo vang titu innghahna pawh Lalpa a ni (Sam 46)

TLANGKAWMNA: Hmana Lalpan a zawlnei kaa a lo sawi hi i ngaihtuah thar leh ang u. “Thil tha lo chu thil tha ti a, thil tha chu thil tha lo ti thin a, eng chu thima ngaia, thim chu enga ngai thina, thil thlum chu thil kha a ngaia, thil kha chu thil thluma ngai thintute chu an chung a pik e! Mahni ngaiha fingte leh mahni mit hmuha bengvarte chu an chung a pik e!” (Is.5:20-21). Lalpan tha a tih leh mihringin tha a tih hi a danglam fo mai. Zawlnei ho hunah khan mipuiin an ngaihhlut em em chu inthawina hrang hrang hlan fo te, thilpek te, chawlhni te, inkhawmpui te, thla thar kutte a ni. Chungte an tih chuan ti tha hleah an inngai a ni awm e. Mahse chumi nena kaihzawm tur rorelna fel te, hnehchhiah tuarte tanpui te, rethei leh hmeithai ngaihtuah te, dik taka tih te, khawngaihna ngainat leh Pathian nena lendunte chu an ti si lo a, Lalpa a lungawi thei lo a nih kha. Lalpa ngaiha mi fing emaw kan intih lai hian mi a kan lo ni ve reng thei dawn a ni. Chuvangin Pathian duh zawng hriat hi a pawimawh em em a, kei mahni duh zawng leh tuipui lama kal vak pawh a awm thei tih i hre thar leh ang u. Paula chuan ‘He khawvel dan ang hian awm suh ula; Pathian duh zawng, a tha leh, lawm tlak leh, that famkim chu in hriat fiah theih nan, in rilru a thara awmin lo danglam zawk tawh rawh u’ tiin min ngen a nih kha. (Rom 12:2). Kumin hripui leng vanga kan dinhmun leh nunphung, khawsak leh rawngbawl dan lo danglam mekah hian Lalpa duhzawng hre tura inbuatsaih nan i hmang ang u.

Chutichuan vawiin hian Lalpan tha a tihte hi tha kan tihpui em, thlum a tihte hi thlum kan tihpui em, a duhzawngte hi kan duhzawng a ni em? Krista rilru kan tawmpui lo hrim hrim nge, kan tawmpui thin a, mahse kan bosan mek emaw a lo nih chuan amah nen chuan kan lengdun thei dawn lo tihna a ni. Kan tih thinte, kan sawi thinte, kan ei leh in thin te, kan ngaihthlak leh hriat chak zawngte, kan ngaihpawimawh zawngte hi Lalpa lam a nih loh chuan tun hun hi in siam that nan i hmang ang u. Lalpa ngaiha mi fing nih chu tun damchhung atan leh thih hnuah pawh mi zawng zawng tana tha ber a ni si a. Khawvelin hun harsa tak kan tawh lai pawha dam khawchhuahna awm chhun chu kristaa awm hi a ni.

“Mi fing” ni turin mi danglam bik emaw thiam bik nih a ngai lo, mi lian leh te, hausa leh rethei, mi zawng zawngin an duhthlanna ngei hmangin ‘mi a’ emaw ‘mi fing’ a nih theih. Mi fing, tui kianga thingphun, lui kama zungkai, khawlum lo thleng pawh hlau lo, a hnahte hring reng si, khawkhen kum pawisa lo, rah chhuah thulh chuang lo kan nih theih nan Lalpan a thu malsawm rawh se.

Lalpan a thu malsawm rawh se. Amen


Tawngtaina
Khawvel hi bo mahse Isua ka nei (KHB No 150)

Khawvel hi bo mahse Isua ka nei

Khawvel hi bo mahse,
Isua ka nei;
Engkim dang ai pawhin,
Amah ka duh.
Khawvel sual thimah hian,
Thlamuantu an awm lo;
Isua chauhin a nei,
Isua ka ta.

Ka thlarau, bo lovin,
Isua zui la;
Amahin chatuanin,
A hruai ang che.
Hreawm a thlen pawhin,
A thlamuan zel ang che;
I lungngaih a bo vang,
Isua zui la.

Zan lo thleng mah sela,
Isua ka nei;
Ka tan khua a var ang,
Isua engin.
Ka thlarau damna chu,
Isua hnenah a awm;
A thisenin min lei,
Isua ka ta.

Thihna ka hnaih pawhin,
Isuan min zui;
A hehah min hruai ang,
Vanram thlengin.
Chumi ka thlen hunin,
Chatuanin ka chawl ang;
Amah chu kumkhuain,
Ka fak fo vang.

  • Lalpa Tawngtaina