Harsatna tinreng hnuaia leng kan ni,
Krista rawngbawltu zawng zawngte;
Mahse, kan hmabak chanpual hlen zel hi,

Min kotu duhzawng a ni si.

Aw, a har ka ti mang e, Lalpa rawngbawl zel hi,
Min duhna hmun apianga kal zel hi;
Engtin nge ka tih ang le, Lal rawngbawltu kan ni si,
Harsatna hnuaia ding ngam turin?

Krista kohna dawngtu zawng zawngte hian,
Engtin nge kan chhan zel dawn le?
Harsatna tawk lo rawngbawltu awm maw;
Zion Lal tana beitute?

Krista sipai rual i kal zel ang aw,
Kan hmabak hlen tur a tam si;
Chawl hman kan ni lo, muang thei kan ni lo,
Chawlhna nuam khi kan thlen hma zawng.

TAWNGTAI RUALNA

Tawngtaina a hriat turte
1. Vawiin thlenga Pathian malsawmna leh venhimna kan chan avangin lawmthu i sawi ang u. Pathian nung leh egkimtithei, min chhandamtu kan nei hi a tharin lawmthu i sawi ang u.
2. Kan kohhrana member damlo, a bik takin Covid-19 positive te, BCCC leh CCC a awm te, quarantine mek lai te tan i tawngtaisak ang u.
3. A huhovin Pathian chibai bukna leh fellowship te nei thei rih lo mah ila mimal leh chhungkuain Pathian pawlna leh chibai bukna tha tak nei chhunzawm zel turin inhlan ila, Thlarau malsawmna i dil ila, keimahni pawhin tan i la thar ang u.
4. Sorkar chuan Lockdown te tlemin a thlah dul a, chutih laiin hri inkaichhawn hlauhawm dan hi a ngai reng a, mitin kan fimkhur thiam a sorkarin awm dan tur a tih (Covid Appropriate Behavior-CAB ) kan zawm hram hram theih nan Pathian tanpuina i dil ang u. Kan khawtlangah Covid19 a darh chho ve mek a, hei hi dan chah anih thuai theih nan Pathian kan dil anga, chhungkaw tinte pawhin thuawih turin i inhlan thar ang u.
5. Serkawn VLTF memberte, a bik takin Contact Tracing Team te i tawngtaipui ang u.
6. Kan Beirual programme hlawk leh tha taka kan hman theuh theih nan i dil ang u.
7. Kan kohhranah khawhar chhungte kan nei a, an tan Pathian thlamuanna leh awmpuina thahnemngai takin i dil sak ang u.
8. Kan thawhlawm, inkhawmna leh keimahni Pathian hnenah I hlan ang u.

THUCHAH

Thupui : "TUAR NGAM A NGAI”

Audio

CHIBAI BUKNA: Kohhran hote Lal Isua Krista hmingin in zavaiin chibai ka buk a che u. Kum dang ang bawkin kohhran hun pawimawh tak mai Beirual thla kan lo chuang chhuak leh ta a. Amaherawhchu, kan hriat theuh angin covid-19 avangin kum danga hlim tlang taka kan hmang thin angin Beirual programmee chu Biak Inah kan hmang ho thei dawn ta lo chu a ni a, a pawi hle mai. Chhungkaw tam tak chuan mahni in lamah a renchan dan anga kan hman a rinawm a. Kumin a kan beirual thupui chu, ‘ ISUA ZUITU RINAWM’ tih a ni a. Kan thupui hi kohhran mamawh tak pawh niin alang a, Biak In a zirho ngei pawh a chakawm hle a ni.

NAUPANG PUAL:

A hmasain naupang pual kan sawi dawn a, naupang ho khan ngun takin in lo ngaithla dawn nia. Naupang pual kan sawi tur chu kum 1969 kum tawp lama Rev. Khuala ( kan Upa C.Laldingliana Sr pa ) Assam Regiment center Happy valley shillong a, Pastor hna a thawh laia shillong Biak In a thu a sawi tuma tehkhin thu a sawi tlangval dawthei ve deuh chanchin kan sawi dawn a ni.

Tum khat chu khaw pakhat ah hian tlangval pakhat hi a awm a, chuan ramhnuai a zawngtah lo turin nula pahnih hi a sawm ve ringawt mai a. Anni lah chuan an lo duh ve mai bawk a. Ram lam pan chuan an chhuak ta a. Chutia an kal pah chuan ding lam leh vei lamah hawi kualin zawngtah chu a melh kual zel a. Thui fu an kal hnu chuan, a nula hruai te chuan,’kan thleng dawn tawh em?’ tiin an zawt a. A ni chuan zawngtah a la hmuh mai loh avang chuan, ‘Khulai deuh ah khuan a ni, kal zel ang,’ tiin a chhang a. Zawngtah chu a melh ru zel a. An kal thui ta fe maw tih ah chuan nulate chuan an thleng dawn tawh em tih an zawt leh ta a. Chutah an bula thing bul kang bangah chuan a lawn a. Zawngtah zawng chuan a hawi vel a. Zawngtah awzawng a hmu ta lo va. Tichuan, a lawnna thingbul kik kurh kurh chung chuan ‘Tun tum hi chiang deuh va dawt vawi thum ka sawina a ni ta!’ a ti ta ringawt mai a, tiin a sawi. Tlangval tan chuan a zahthlak duh ngawt ang le. Sawm leh ta se nula te khan an zui leh duh i ring em? Duh lovang ti ru? Naupang te khan in zui ve duh a ngem? Duh lovang. A chhan chu dawt sawi a ching a, a zui tlak loh em a tin a ni e.

Aw le, kum dang anga beirual thuzir kan zir mumal theih loh avangin, in lama lo zir kan awm pawhin kan zir takloh zirlai pali te kha a tlangpui chauh tarlang thuak thuak ila a tha awm e.

Zirlai 1-na thupui tlangpui chu, “ISUA HI TUNGE ANIH?” tih a ni a. Lal Isuan a zirtirte hnenah miten amah an hriat dan leh anmahni, a zirtir te ngeiin an hriat dan a zawt a. Zirtir Petera tih loh chuan an la hrechiang lo hle niin alang a. Tichuan Isua kan hriatchian theih nana bible a Isua nihna leh hmingte chu hetiang hian tarlan a ni a. Mihring fapa a nihna te, Puithiam dinhmun a luah dante, Lalpa anih na te, Adama thar/ Adama hnuhnung anihna leh Messia a nihna te zir a ni a.

Zirlai 2-na ah chuan, “ZUI TLAK” anihna te kan zir leh a. Pathian hmangaihna thu atangin mihring sual a tlute tlantu anihna leh sualbawiha tang mihringte amah Isua avanga thiam chantir kan nihna leh mihring leh Pathian inrem tawh lo remna siamtu anihna te tarlan a ni bawk.

Zirlai 3-naah chuan, “RINAWM A NGAI” tih thupui hmangin Isua zuitu rinawm ni tur chuan, Lal Isua hriatchian a tul thu leh atan a kan rinawm theih nana harsatna paltlang fo a ngaih thute zir a ni bawk.

Zirlai 4-na thupui chu, “CHAN NGAM A NGAI” tih a ni thung a. Isua rinawm taka zui tur chuan chan ngam angaih thu, Phil 3:8-9 behchhanin Tirhkoh Paulan Isua Krista a hriatchian em avang a engkim a chan ngam thu zir a ni leh a. Chan ngam lo tan rinawm taka Lal Isua zui theih anih lo thu kan zir bawk a ni.

Aw le, tun tum a kan ngaihtuah ho tur thupui chu, :"TUAR NGAM A NGAI” tih a ni dawn a ni.

He thupui sawi tur hian, Lal Isua zuina kawng a tuar chu sawiloh harsatna chhete pawh sawi tur nei lo ka nih avangin engtia sawitur nge tih hriatthiam a har hlein kan hria a. Kohhran lah Pathian duhsakna ni a ngaiin huphurh leh insit tak chungin mawlmang takin ka rawn dinpui ve a ni tih min lo hriatpui theuh turin ka ngen che u a ni e.

1. ISUA TANA TUAR NGAMTE:
A hmasain Pathian tana tuar ngamte chanchin leh an tuar dan tlem lo tarlang the ang. Thuthlung hlui huna Pathian tana tuar ngam langsar berte zing a mi Daniela tuar dan tawi thei angin lo sawi ila. Daniela leh a thiante pathum chu Babulon leh Nebukanezzara lim chibai an buk duhloh avangin meiopuiah paih an ni a. Mahse mak takin Pathian chhanchhuahna an chang a. Sakeibaknei lak atang pawhin venhim an nih dan kan hria. An rin Pathian lakah an rinawm zia leh a tana tuar an ngam zia kan hmu. Chutiangin kohhran dintirh lain Rome sorkar hnuaiah ringtuten nasa takin Lal Isua an rin avangin tihduhdahna an tuar tih kan hmu a. Hebrai 11:24-39 kan chhiar chuan an tuar dan rapthlak tak tak kan hmu a ni. Tan In a khung leh vuak mai ni lo, an rinna an phatsan duhloh avang a lunga denhlum te, thingzaina a zaibunte hal hlumte a rapthlak leh na thei ang ber a tih hlum te an ni hlawm. Heng zinga mi pakhat chanchin chauh tarlang leh ila.

Rom lalram bungkhat awptu hian Carpusa hi a hming a zawt a. A khawvel hming chu Carpusa a ni a, mahse a duhthlan hming chu ‘Kristiana’ anih thu a hrilh a. Ram awptu chuan Rome Pathian be turin a ti ta a. A ni chuan Isua Krista, hmana in tihhlum Pathian nung be tu kristian anih thu leh, Pathian nung lo leh thiltitheilo pathian lim a biak theihloh thu a hrilh a. A ni chuan a biak theih loh thu bawkin a chhang a. Ram awptu chuan,’ khaikang ula, a vun kha a thih thlengin lip rawh u’ a ti a. A vun chu an lip ta a. Mahse kristiana chuan a vun an lih chhung zawng chuan,’Kristian kristian kristian’ ti a auvin a thlarau a thlah ta a ni. Lal Isua hmuchiang leh hrechiangtute chuan a mah phatsan mai lovin thih thlengin, rinawm takin a tan an tuar ngam thin a ni. Isua tana nun hlantu tam tak sawi tur an awm a ni. Heng mite hi,”Thih thlengin rinawmin lo awm rawh tichuan nunna Lallukhum ka pe ang che” (Thupaun 2:10) thu tidiktute an ni. Tunlai ringtute in enfiah nan an tha hle a ni.

2 TUN HUNA ISUA ZUIA TUAR NGAM:
Tunlai huna Lal Isua zui avanga tuar ngam a hmun leh hun a zira tihduhdah leh nghaisak tuartu engmawzat zofate zingah pawh an la awm ve reng lain zoram ah hi chuan ringtu hmasate bak sawitur a tam lo hle awm e. Tunlai a ringtute tuarna thenkhat ilo tarlang the ang.

3 DINHMUN KALSAN TUARNA:
Mi tam tak chuan hnatha leh zahawm leh hlawk zawk kalsanin Pathian rawng an bawl a. Sorkar hna tha tak kalsan a tuar ngam tam tak an awm a ni. Chutiang bawkin, an thiamnaah a tlin em em sorkar-a officer lian thawk thei pastor leh missionary a in pe zawk te hian khawvel thil chan huamin an tuar a ni. Chutiang mi sorkar a officer ni thei, Krista an rin avanga tuar huam a kohhran hnuai a thawk Doctor zingah pawh an awm bawk.

4 KOHHRAN HUANGAH:
Lal Isua din kohhran ah tihtur chi hrang hrang a awm a. Inkhawm, inpawlho, hnatlang,thilpek,etc te pawh khawlum, khawchhia leh khawvawt tuar peihlo leh tuar ngamlo kohhran mite zingah a awm theih. Heng kawngah te hian Pathian thu chuan,’ Taimak chhuah rawh u’ min ti a. Tuar peihlo avanga tihtur ti lo kan tam viau mai thei a ni.

5 SUAL DO KAWNGAH:
Sual do kawngah hian tuar ngam a ngai khawp mai. Thupuan 12:4 ah chuan” Sual dovin thisen chhuak khawpin in l;a tang lo ve” a ti a. Kan ram leh khawtlanga sual langsar chi hrang hrang zu, Drug,HIV Aids leh sex etc ah te pawh rinawm leh huaisen taka thawh ngai ani. Ringtute hian chu hna chu thawkin kan tuar peih hlawm em le?

6 MIMAL NUNA SUAL DO KAWNGAH :
Mite min hriatpui loh sual keimahni a lut tlat chaponate, hlemhletnate, itsiknate, elrelnate, thikna, itnate nuaibo turin tihtakzetin kan tuar fat fat a ngai ani.
Taksa a tuarna ni lem lo rilru chhungrila harsatna hrang hrangte hi Lal Isua kan zuina daltu anih chuan,”Min tihnawk apiang leh sual keimahni a bet tlat chu I dah ve ang u…” (Hebrai 12:1)
Rinawm tak leh chhel taka Lal Isua zui ngam tur chuan amah Lal Isua hriatchian a pawimawh ber a ni. Isua hrchiang a harsatna sukiang tura tuar ngam turin Lalpan min tanpui theuh rawh se.

Pathian fakna hla:- KHB 393- Kristian, tho r'u, mu rei s'u,

Kristian, tho r'u, mu rei s'u, Tap kan chawlhsan dawn em ni? Lalpan thu min pek lai hian, Kan thu mai mai dawn em ni?

Kal la, thawk rawh, thawk tan rawh,
Kal la, zawng la, hloh tawhte;
Sual thim hrehawm zing ata,
Ruai theh turin han hruai rawh.

Chhandamtu kan hmangaih em?
A thutiam kan awaih ang e?

Kan engkim kan pe phal em?
A koh kan awih fo dawn em?

Amah kan ring takzet em?
Min hrilh angin kan nung em?

Ama tan kan inphal em?
Rin hi thiltihah lang se.

Kraws kan put tur chu a awm,
Lallukhum kan beisei chuan;
Taima takin thawk ila,
Hun a tawi, ni a tlem ta.

LALPA TAWNGTAINA.