SERKAWN TUALCHHUNG KOHHRAN

CHANCHIN THA MI TIN TAN

PROGRAMME






KRISMAS ZING PROGRAMME

10:00 AM, 25th December, 2020

PROGRAMME:




Kohhrante Hriat Tur Pawimawh

Hla sak hona: KHB: 79 “Khawvel lawm nan a lo kal a” (Thilpek lakkhawmna)

Khawvel lawm nan a lo kal a,
Leiin a Lal lawm se;
Thinglung tinin hmun lo kian se,
Lei leh van zai rawh se, (2)
Van leh khawvel zai rawh se.

Khawvel lawm nan ro a rel a,
Miten zaiin fak se;
Tlang leh phai leh luite pawhin,
An lawm hla nawn rawh se, (2)
Nawn rawh se, an lawmna hla chu.

Khawngaih leh thutakin a rel,
Hnamte an lo ding chhuak;
A felna ropui tak mai chu,
A hmangaihna hlu chu, (2)
Mak an ti, a hmangaihna chu.

TAWNGTAI RUALNA

    Tawngtaina a Hriat Turte
  1. Tun Krismas ah hian mimal leh chhungkaw tin ten Krismas tak tak kan hman a, Lal Isua lalna hmun kan thinlunga kan din theihna turin Pathian tanpuina i dil ang u.
  2. Chhungkuain tul leh pawimawh kan tihte Pathian hnenah thlen ang u.
  3. Kan kohhran atanga missionary chhuakte te tan Pathian awmmpuina i dil ang u.
  4. Kan Kohhrana khawhar chhungte leh damlo te tan Pathian thlamuanna i dil ang u.



Isaia 9: 1 – 7
Mangang taka awm ṭhînte tân thim a awm tawh lo vang, Tûn hma lam khân Zebulun leh Naftali ram chu Hmusitawm tak a ni a, Hun hnuhnûngahte erawh chuan a la tiropui hle ang, Tuipui kam aṭanga Jordan lui râl Galili ram, Jentail-te chênna ram chu. 2Thim hnuaia khawsa ṭhîn hnamte chuan êng ropui tak an hmu ta a, Ram thim taka chêngte tân chuan khua a lo vâr ta. 3Chûng hnamte chu i tipung a, An hlimna pawh i tihpunsak ta a, Buh seng leh râllâk sum insem laia an hlim ang hian, I hmaah chuan an hlim a ni. 4An rit phurhna nghâwngkawlte leh an thil kawh fungte chu, Chhawrtuin a vuakna tiangte nên chuan Midian-ho hneh ni ang khân, I tihtliahsak ta si a. 5Sipai lo kal ṭhup ṭhupna pheikhawk te, An thuam thisen kai hniang hnuang te, Hâl a ni a, a kâng zo ta. 6Kan tân nau a lo piang a, Fapa min pe ta a. Sawrkârna chu a kovah a innghat a, A hmingah chuan: Remruattua, Maka, Pathian Chaka, Chatuan Pa, Remna Lal an ti ang. 7A sawrkârna a nghet tulh tulh ang a, A ram chhûngah remnain tâwpintai a nei lo vang. Thu dik hmanga dik taka rorêlin Davida lalṭhutthlêngah a ṭhu ang a, a tinghet ang, Tûn aṭanga kumkhuain Lalpa ṭhahnemngaihna chuan Chûng chu a ti ngei ang. . .



Luka 1: 46-47

46Tin, Marin, “Thinlung takin Lalpa ka chawimawi a. 47Min chhandamtu Pathian chungah ka lâwm êm êm a ni,




THUCHAH

THUPUI: “CHRISTMAS: KHAWVEL TANA BEISEINA ENGA”

- Upa Dr B Laldinliana

Audio

-







Thuhmahruai:
Christmas hun lawmawm tak min hruai thlengtu Pathian chu fakin awm sela, ropuina leh chawimawina a hnenah i hlan ang u. Kohhran member zawng zawngte min chhandam tura lo piang Lal Isua Krista hmingin Christmas chibai ka buk a che u. Kan Kohhran hruaitute kaltlanga Pathian duhsakna ropui tak Christmas zing thuchah sawi tura ruat ka ni hi mak ka tiin, lawmawm ka ti tak zet a. Phu loh khawngaih rawngbawlna chanvo a ni e. Thuchah:
Naupang pual: Christmas hla mawi tak “The little drummer boy” tih hi naupang ten kan hre deuh vekin a rinawm a. He hla thu hi thawnthu angin han sawi ta ila. Lal Isua Krista Bethlehem-a a lo pian lai khan mifing nausen chibai buk tura kalte khan naupang fel deuh pakhat hi kal ve turin an sawm a. Kal ve a chak si a, a kal ve ta a. Bethlehem-a ran chaw pekna thleng a nausen mu chu an va hmu ta a. Mifingte chuan thilpek hlu tak tak te an pe a. Nausen entu dangte pawh chuan thilpekte an rawn pe zel a. Mahse, chu naupang chuan engmah pek tur a nei si lova, a rilru a hrehawm hle mai a. Chutih lai chuan Pathianin thiamna a pek khuang vuak a Lal Isua lo piang chu lawm a duh ta a. Inthlahrung takin nausen nu Mari chu a va dil a. Mari chuan lawm takin a lo phalsak a. Tichuan, a khuang an in atanga a ken chu uluk tak leh a thiam tawka mawi thei ang berin a han vaw ta a. Chutia a khuang thiam taka a vuak lai chuan nausen Lal Isua chuan lawm em em leh hlim takin a lo ngaithla a ni, an ti. Awle, he hla thu hi zeldin thil pawh nise zirtir tha tak a nei a. Lal Isua hian thil ropui tak leh kan tih theih loh min phut lova, kan thiamna leh naupangte pawh ni ila kan tih theih tawk tha ber a tana kan tih hian a lawm em em thin a ni. Tin, naupangte khuang vuakah khan Lal Isua a lawm em em a, chutiang chuan keini pawh miin kan chunga thil min tih sak a lian emaw, a te emaw lawm nachang kan hriat thin a pawimawh. Naupangte pawhin kum dang angin Christmas hmang thei lo mah ila, Christmas thleng theia kan awm hrim hrimte hi a lawmawm em em a ni tih hria ila, kan tana lo piang Lal Isua hnenah lawmthu kan sawi dawn nia. Awle, kumin kum danglam leh mak tak, mumang ram pawha kan suang tuah phak loh dinhmuna khawvel a din lai hian thupui thlan thiam a har a. Pathian rawn chunga ngaihtuahna ka hman hnuin khawvelin hun thim tak a tawh lai hian “CHRISTMAS: KHAWVEL TANA BEISEINA ENG” tih hi ka lo thlang ta a ni.

Lal Isua lo pian hma kum 700 velah khan Isaia chuan Lal Isua Krista pian tur hi thlarau mitin a lo hmu lawk a. A hun laia Zebulun leh Naphthali ram Assuria ral hlauva thim chhah mup in a tuam chu mithlain khawvel chu sualna thim chhah taka tuam angin a hmu a. Chu thim chhah tak rawn tieng tur leh thihna hlim rama awmte chunga enna rawn thlen tur Christmas- Lal Isua Krista pian tur thu chu a rawn puang chhuak ta a ni. Chu Eng-ah chuan miten beiseina neiin, hlim leh lawmnain an khat a, buhseng laia an hlim ang leh rallak sum insem laia an hlim ang maiin an lo hlim ta a ni.

Kum 2020 hi kum danglam leh mak tak a ni a, a chhan kawng thum chauh lo tarlang ila:

1. Pakhatnaah chuan tuna nung damte la hmuh ngai loh leh kan hriat leh tawn leh tur ni tawh lo mai thei hun kan hmang mek a. Nikum Christmas kan hman laite kha chuan hetiang hian kumin Christmas hi kan hmang ang tih kan ngaihtuah phak lo a nih kha. Hripui mak tak leh hlauhawm tak Covid19 chu khawvelah rawn thlengin, rei lote chhungin thim chhah tak ang maiin khawvel a rawn tuam chhuak a. He natna hrik mita hmuh tham loh hian khawvela sawrkar chak ber, hausa ber leh ralthuam nei tha berte pawh engmah lovah a rawn chan tir a. Khawvela scientist leh doctor thiam berte pawhin a damdawi an hmu chhuak thei lova, mimawl ber pawhin kan hriat leh tih ve theih mai mask hman, kut sil leh distancing chu invenna tha ber a la ni rih anih hi. Covid19 hi Wuhan, China ah December 2019 khan a rawn awm tan a. Tichuan reilote chhungin mi sang telin China-ah chuan thih phahin khawvel hmun dangah nasa takin a lo darh ta a. India ramah chuan 30th January 2020 ah khan case hmasa ber Kerala-ah hmuh chhuah niin, Wuhan China atanga zirlai rawn hawte an ni. Tichuan, India ramah darh zelin Mizoramah chuan case hmasa ber chu 24th March 2020 khan kan nei a. Hun rei tak Covid19 vang thi kan awm loh laiin 28th October 2020 khan Mizoram chhunga Covid19 avanga thi hmasa ber kan lo awm ta a ni. Tunah hian (14th December 2020) Khawvelah Covid19 vei mi maktaduai 72 chuang an awm tawh a, mi Nuai 16 aia tamin in an thih phah tawh a ni. He hripui thim chhah tak mai hian khawvel hi min tuam mup mai a, eng chen nge min la tuam dawn pawh sawi thiam a harsa a, nun dan phung zawng zawng Pathian chibai bukna thlengin a lo tidanglam ta a nih hi.

2. Pahnihnaah chuan kum 2020 chhung hian hripuiin a rawn ken tel niawm ang hrim hian indona leh innghirnghona ram hrang hrangah leh hnam hrang hrang inkarah a tam em em a. Kumin chhung hian ram leh ram innghirnghona lian tham (major conflicts) 10 chuang a thleng a, a tenau phei chu chhinchhiah sen pawh a ni lo hial ang. Firfiaka chetna a tam em em bawk a ni. India leh China te pawh indo ti tihin an awm a, India leh Pakistan a khat tawkin an inkap reng bawk a. Kan ram ngei pawhin buaina namenlo ramri chungchangah kan tawk a nih kha.

3. Tin, khuarel chhiatna: lirnghing, tui lian, thlipui, ram kang leh chhiatna dang a thleng nasa em em a. Mizoramah pawh hriat theih chin-a lirnghing thlen tam ber kum kan tuar niin a lang.

Heng thil thleng mak leh rapthlak tak takte hian Isaia lo hrilhlawk ang maiin khawvel a tuam a. Khawvel a rum a, mi tam tak beidawngin anmahni nunna te an la a. Khawvel ram changkang leh hausa te hlei hleiah beidawnna a tam a. Kan ngaihsan S.Korea leh Japan ramah te beidawnna avanga mahni nunna la an tam em em a ni. Japan ramah chuan October 2020 chhung ringawt khan mi 2000 chuangin an mahni nunna an la a, thla kaw chhunga Covid19 avanga Japan rama thi aiin Ocober thla chhung ringawta mahni nunna la(suicide) hi an tam zawk a ni.

He kum leh hun thim taka Christmas kan hman lai hian kan rilruah hengte hi lo hre thar leh ta ila:

1. Thihna hlim rama awmte chungah hian “Eng” ropui tak beiseina lawmawm min petu a lo eng a ni tih hi ringtute chuan i hre thar leh ang u. Chu Eng chu kan tana nau lo piang, Remruattu Maka, Chatuan Pa, Remna Lal chu a ni. Christmas hun lawmawmah hian Lal Isua Krista chu kan thinlungah lo piang thar leh sela. Covid19 thimin khawvela a tuamna karah kum dang angin Christmas hmang thei lo mah ila beiseina Eng neiin, thinlung chhungril atanga hlimna leh lawmna Lal thar lo piang avang chuan kan nei thei vek a ni. Kum dangah pawn lang taka hlim leh lawmna hun atana Christmas hi kan lo hmang tawh thin ani mai thei, kuminah chuan pawn lam mihring phuahchawp lawmna ni lo, thinlung chhungril atanga lawmna tak tak Marin’n “Ka nunin Lalpa a chawimawi e, ka thinlung pawh mi chhandamtu Pathian chungah a lawm em em a” (Luka 1:46-47) a tih ang nei thei turin Pathianin min duh a nih a rinawm. Christmas hmang hmasa berte hman dan leh tun laia kan hman dan lo danglam ta em em ngaihtuah hian Pathianin kum danga Christmas kan hman ang ni lovin bul tan tha a, Christmas lawmna tak- Lal Isua kan tana lo piang a tak a, kan hmuh a, kan lawmpuina hun atan kumin Christmas hi a duh a ni ngei ang. Chutianga amah hmutute chu an thinlung lawmnain a khat thin. Christmas lo la awm leh zel turah pawh zalen taka kan hmang thei thin lawmawmzia leh hlutzia min hriat chhuah tirtu ni sela, chu zalenna chu hmang sual lova Pathian chawimawina leh chibai bukna tak tak nena hmang thin tur kan ni tih kumin Christmas hi min hriattirtu lo nise la, a lawmawm hle ang.

2. Mihringten vanduaina leh hun thim anga kan ngaih hi Pathian chuan malsawmnaah a chan tir thei a. Mimal leh chhungkuaa Lal Isua Krista hmangaihna leh kan tana a inpekna thukzia kan hriat thar leh na hun atan leh min hmangaihtu hnena kan nun kan hlan thar lehna atan he hun hi kan hmang thei theuh a ni. Remna Lal lo piang vang hian inrem thei tawh lo te lo inrem ila. Tin, Covid19 vang emaw thil dang vang emaw a indawm kun, lungngai leh beidawngte kan awm anih pawhin khawvel thim entur Lal Isua lo piang hian kan thinlung rawn chhun eng se, Isaia sawi angin kan hlimna a lo pung ang a, buhseng laia mite an hlim ang maiin kan lo hlim thei dawn a ni. Tichuan, berampute angin he Christmas atang hian Pathian fak leh chawimawi chung zelin kan hma lam hun kan pan tawh dawn a ni.

3. Tin, Kumin Christmas danglam tak kan hmang thei hi Pathian khawngaihna niin, chhan neiin min zuah a ni ngei ang. Jeremia’n “Tihborala ka awm lo hi Lalpa zahngaihna a lo ni, A lainatna te chu a kang ngai loh avangin. A thar zel thin tuk tinin i rinawmna a ropui e..... Lalpa chu ka chanpual a ni, ka nunnain a ti a, “chuvangin, amah chu ka beisei ang!”(Tah Hla 3: 22-24) a lo tih ang khan beiseina thar nen, rilru thar nen, Pathianin khawvela hun la hmang tura min duh nachhan ngaihtuah chungin Christmas leh kum lo la awm tur pawh hmang theuh thei ila Christmas awmze nei kan hmang dawn a ni.

4. He khawvel thim taka beiseina eng kan neih mai bak a, ropui ber leh pawimawh ber chu Christmas hian chatuan nunna beiseina min pe a ni. Kan hmangaih kal hmasa, kan then tak te nen hlim taka kan inhmuh leh theihna tur beiseina eng chu Christmas- Lal Isua Krista kan tana tlawm taka a lo piannaah hian bul a rawn tan a. Chuvangin, Christmas hi ringtute tan a hlu em em a ni.

A tawp bera chuan Lal Isuan “Kei khawvel entu ka ni, tupawh mi zui chu thimah a leng tawp lo vang a, nunna eng a nei zawk ang” (Johana 8:12) a tih angin, Christmas-in a rawn thlen mi tam takin an la hriat loh Lal Isua khawvel chhandam tura tlawm taka a rawn pianna en chhuah puitu tur leh khawvel tieng tur chu keini hi kan ni. Beidawnna khawvela Beiseina Eng- Lal Isua krista an lo hriat ve theihna turin mawhphurhna lian tak kan nei a ni tih kumin Christmas ah hian kan kan hre thar leh theuh bawk dawn nia. Pathianin kan thuchah mal min sawm sak theuh rawh se.

Hla: KHB 129 “Khawvel thim en tur a chu” Lalpa tawngtaina

Lalpa Tawngtaina