SERKAWN TUALCHHUNG KOHHRAN

CHANCHIN THA MITIN TAN

PATHIANNI ZING PROGRAMME

10:00 AM, 19th July, 2020

PROGRAMME:


HUN KAIHRUAITU:
THUPUI: “KHAWVEL ZAWNG ZAWNGAH KAL ULA, CHANCHIN THA HI HRIL RAWH U”
- Rev Lalramngheta Chhangte

Thuhmahruai:
Kohhran hote Lal Isua Krista hmingin chibai ka buk a che u. Pathian leh Kohhran hruaitute duhsakna changa tukin zing hun ka hmang thei hi ka lawm hle mai. Hripui avangin Pathian ni vawi 18 lai kan inkhawm thei lo ta a, khua a har hle mai. He hripui avang hian nunphung pangngai chu khaihlak viau mah se, kan hun hman dan azirin thil tha leh hlu a chhuak tho niin ka hria. Entirnan, chhan hrang hrang avanga chhungkaw kima awm thei lo tam takte chhungkaw kimin kan awm theih phah a, chhung inkhawm tha zawka neih phah theite pawh kan awm ngei a rinawm a, chu chu malsawmna a tling a ni. Chhungkaw tam takin chhungkua anga kan tih ngai loh thil tha tih nan kan hmangin a rinawm bawk a. Chhungkuaa tawngtai ho ngai tawh lo tepawhin tawngtai hona hun hmanga chhungkaw maicham tinung thar leh kan awm ngei bawk ang, Bible chhiarna hun te neiin chhungkua leh mimal thenkhat chuan Bible hial pawh an chhiar chhuak a, a lawmawm hle mai. Harsatna te pawh hi a dawnsawn dan azirin malsawmnaah a chang thei a ni. Chuvangin hetiang hun harsa hi kan hun awm zel turah la chhunzawm zel dawn pawh ni mah ila, mimal leh chhung tinten a hman tangkai theih dan i zawng zel ang u.

Tun thlaa thusawituten mission lam hawi thuchah sawi ni se tih a ni a. Mission lama hnuhma nei lo ber ni mah ila, ka theih ang tawkin BCM in mission kan kalpui dan te Pathian rawn chungin ka chhut ve a. Chuta tang chuan “Khawvel zawng zawngah kal ula, Chanchin Tha hi hril rawh u” tih thupui hmangin thuchah sawi ka tum ve a. Thupui lar tak leh zau tak mai a ni, hun tlemte chhunga sawi zawh sen a ni lo vang. Khawvel zawng zawng tih awmzia atanga tanin, ‘kal ula’ tia thupek awmzia sawifiahin, BCM in Chanchin Tha hril hna kan thawh meknaah hmalak chhunzawm zel dan tura hmathlir te tarlangin thuchah kan ngaithla dawn a. Tawngtaina nen min lo ngaihthlaksak turin Kohhranhote ka sawm a che u.

Pathian Thu chhiar ila: Chanchin Tha Marka Ziak 16:15-18 Tin, an hnenah, “Khawvel zawng zawngah kal ula, thil siam zawng zawng hnenah chuan Chanchin Tha hi hril rawh u. A ringa baptisma chang chu chhandamin an awm ang a; a ring lo erawh chu thiam loh changin an awm ang. Tin, heng chhinchhiahnate hian ringtute chu a zui zel ang: Ka hmingin ramhuaite an hnawt chhuak ang a, tawng thartein an tawng ang a; rulte kutin an la ang a; thihna tur engpawh in mah sela engmah an ti lo vang a; damlote chungah an kut an nghat ang a, an dam zel ang,” a ti a.

1. Khawvel zawng zawng chu engnge ni? “Khawvel zawng zawngah kal ula, Chanchin Tha hi hril rawh u” tih thu kan chhiar rual ruala rilrua lo lang thin chu hmun dang daiha Lal Isua la hre lo te hnena kal thlen/kal chhuah tur ni angin kan ngai theuh awm e.

Hetiang ngaihdan hi a dik em em laiin geographical boundary ngawr ngawr nilovin keimahni khawvel theuh anga hriatthiam a tul hlein ka hria. Kan Lal Isuan a zirtirte a tirhchhuahna (Great Commission) ah hian an target tur a pek chu khawvel zawng zawnga kal a ni a, hei hi zir chian a tul hle mai. Kan inchhung leh kan nitin nun hmanna khawvel, kan zirna khawvel, kan eizawnna khawvel, kan hnathawhna khawvel, kan office kalna khawvel, kan politics khelhna khawvel, kan contract thawhna khawvel leh a dangte tia kan hriatthiam a hun ta. Chung khawvelte chu Chanchin Tha kan hrilna tur hmunte an ni. Kan khawvel theuhvah hian Chanchin Tha hrilin Lal Isua hmel tilang thei theuh ila a va lawmawm dawn em! Chuvangin Lal Isuan a zirtirte a tirhchhuah ang hian amah ringtu zawng zawngte min tirchhuak ve nghal a ni tih hre thar theuh ila. Pathian kohna special tak dawng te tan chauh lo pawh, amah ringtu zawng zawngte hi Lal Isuan Chanchin Tha hril turin min ko a ni tih I hre thar theuh ang u.

2. ‘Kal ula’
‘Kal ula,’ tih chuan mahni awmna hmun atanga taksa ngei kal chhuak a, ramthima kal a kawk hle mai. Amaherawhchu, kan Lal Isua hian amah ringtu zawng zawng te hi kan taksa ngei, kan awmna hmun atanga kal chhuak a, missionary ni vek turin min ko vekin a rinawm loh va. Chuti a nih chuan a tam ber chu taksa kher kal chhuak lo va, kan awmna hmun theuh, kan khawvel theuhvah Chanchin Tha, nun dan leh thiltiha hril turin min ko tihna a ni. A tam berte hi chu ramthima kal tura koh kan ni lo va, kan kal thei bawk hek lo. Amaherawhchu kan tawngtaina leh kan sum leh pai te hmangin ram thimah kan kal thei a ni. Heti zawng hian hrethiam ila ‘Kan taksa kal chhuahna chu kan khawvel theuhvah a ni a, kan tawngtaina leh kan sum leh pai hmangin ramthimah kan kal a ni’ tiin. Tichuan Kohhran mi zawng zawngten Lal Isuan Khawvel zawng zawnga Chanchin Tha hril tura amah ringtute a tirhna chu kan thawk ve tihna a ni ang.

3. Chanchin Tha hrilna atana hmathlir:
BCM hian Chanchin Tha hril hi kan ngai pawimawh em em a. ‘Chanchin Tha mitin tan’ tih thupuia hmangin ram thimah kum 80 chuang lai kawng hrang hranga hma lain kan thawk ta a. Kan rawngbawlna pawhin rah duhawm tak tak a chhuah a, a lawmawm hle mai. Ramthim rawngbawlnaa hma kan lak mek naa thil pawimawh tam tak zingah hengte hi lo ngaihtuah ho ila:-
3.1 Chhawr tangkai theih tura a ram mite chher uar: Chanchin Tha hril tura mahni ngei kalchhuah hi a pawimawh em em a. Amaherawhchu kan tunlai khawvel thlirin, keimahni kher che chhuak lo va, a ram mite hmang tangkai zawnga mission kan kalpui thiam a ngai ta hle mai. Keimahni ngei ramthima kal chu tha viau mah se, keimahni ang emaw keimahni aia anmahni mite veitu anmahni zingah kan hmuh phawt chuan keini aiin an thawk hlawk zawkin an tangkai zawk ngei ang. Chuvangin anmahni mi leh sa chher kawngah hian chak zawka kan kal a tul em em a ni. Zosap missionary te pawh kha tam tak an rawn intir kher lo va, keimahni mi leh sa te zinga chher tlak deuh te zawng chhuakin saprama hruaiin an chher hriam a, chungte chu Kohhran ban ni turin an chher ta ang khan keini pawhin hma la ila a sawt ngei ang. Hmun dangah pawh mission hna thawh tur tam tak a awm avangin kan rawngbawlna hmun ngaiah kan awm reng thei dawn lo va, kan chhuahsan tul hun a inherchhuak dawn a. Chuvangin kan chhuahsan hnua kohhran ban tur chherchhuah chak a tul a ni. Tuna kan kalpui mek school din leh a nawlpuia zirtirna pek hi hmun tam takah kan ti rei viau tawh naa han chhuahsan dawn meuh chuan ‘hruaitu tha an an awm lo’ tih a ni fo mai a, chuvangin hruaitu tur chher lamah hmalak chak a tul hle a ni. Lal Isuan mipui nawlpui a zirtir laiin mi 12 a thlang chhuak ang khan, kan rawngbawlna mite zinga chher theihte thlang chhuak ila. Chungte chu education tha an neih theih nan sponsor ila. School din leh enkawlnaa kan inhmanna leh sum senna hi ti tlemin hruaitu tur chherna atan budget tam tham deuh te dah ila, a tul tawh hle mai.
3.2 Kohhran lian aiin kohhran te: Hman deuh khan tawngtaina hmanga India ram hneh tuma inzawmkhawm pawl United Christian Prayers for India (UCPI) intawhkhawmnaah ka tel ve a. Chuta kohhran an kalpui tum dan chu India ram tan chuan a tha ber awm mang e ka ti. Kohhran leh Biak In lian pui pui din kher lovin kohhran te tak te te, langsar tham lo din turin hma an la a. ‘India ram hi Hindu tamna ram a ni a, Hindu ho chuan chhungkua emaw thenawm emaw tlemte te nen pathian chibai an buk mai thin a, an pathian chibai buk nan hmun te tak te an siam a, chutiang chu an inchhungah te pawh an siam mai a, temple lian tam tak siam an tum lem lo va. Kristiante chuan Biak In lian tak kan din luah a, a chungah langsar takin kraws kan tar vuah mai a, chu chuan India mi tam tak rilruah Sap hovin India an awpbeh lai a hriatchhuah tir a, Biak in chu khawthlang sakhaw hmun tiin an rilruah ngainat lohna leh huatna a siam hma em em a, buaina a hring thuai mai a ni’ tih an sawi a, a dik hlein ka hria. Chuvangin hetiang tul lova buainaa kan inbarhluh loh nan kan mission field-ah te Mizoram anga biak in langsar tak din tum aiin house church emaw, tam lo deuhva Pathian chibai buk ho na tur hmun siam a, hma kan lak a tul hle mai.
3.3 Rawngbawlna hmun thlan chungchang: Midangte la luh lohna hmuna luh tum hram hram hi kan mission policy ni se. Paula’n ‘mi dang lungphum chunga rem chho ka lo nih loh nan, Chanchin Tha chu Krista hming lam tawhna hmunah hril lovin, “A chanchin la hrilhna ngai loh mite chuan an hmu ang a, la hre ngai lote chuan an hria ang,” tih ziak ang khan, hrilh ka tum zawk thin a ni’(Rom15:20-21) a tih angin midangte la thlen lohna hmun, Lal Isua hming la lam ngai lohna hmun kan zawn a tha ber a. Midangte la luh lohna hmun a awm lo a nih pawhin midang tana hnawksak lo zawnga kal a tha ber. Kohhran pawl dang luhchhuah zawng phei chuan hmalak reng reng loh tha ka ti. Kan luh tawhna hmuna midang an lo lut a nih pawhin Pathian ram zau zelna tur zawk thupuia neihin leh Pathian avanga tlawm ngamin midangte kutah dah ngam ila, Pathian a lawm zawkin ka ring thin. Tunah hian hnam hnuaihnung te te te hnenah kan kal a, a tha em em tho nain, hnam changkang zawk te pawh bitum a hun tawh hlein ka hria. India ram hi chi bing inthen hranna (caste system) nghet tak neihna anih avangin, hnam chungnung zawk te luhchhuah tura hnam hnuaihnung zawk atanga hmalak ai chuan Pathian thiltihtheihna rinchhanin hnam chungnung zawkteah hmalak ni se, Kan hlawhtlin hlauh chuan India ram pumpui hneh turin kawngro a su zawk ngei ang.
3.4 Missionary-a kal hmaa inbuatsaih: BCM Mission Board chuan Missionary-a kal turte ‘an kal hmain training an nei hmasa tur a ni’ tiin hma a la a, a lawmawm ka ti hle mai. Heng training mai bakah pawh hian an kalna tur hnamte chungchang zirna hun nei hmasa se la, an tawngte pawh thiam sa thei hram se la. Chutiang chuan kan rawngbawlna a hlawk thei ngei ang. Sipai pawh indonaa a kal hmain ralthuam hman dan a zir hmasa a, chumi hnuah eng ang ral nge a beih dawn tih a zir hmasa leh a, eng ang hmanrua nena beih tur nge a hre hmasa a, chutiang chuan indonaah hnehna a chang thei thin a ni. Training nei tha nge nge chuan hna an thawk sawt thin.
Tlangkawmna: Khawvel zawng zawnga kala Chanchin Tha hril tura thupek kan ni a, Khawvel zawng zawnga kal tur kan nih dan leh kan khawvel hriatthiam dan te hi ennawn ila. Khawi hi nge ka kalna tur ‘khawvel zawng zawng’ chu tih ngaihtuah chiang ila. Chanchin Tha hril tur kan ni a, awl mai thei kan ni lo. Keimahni hmun theuh, kan khawvel theuhvah kan taksa ngei kalin Chanchin Tha hi hril ila. Kan taksa kal phak lohna hmunah pawh tawngtai leh thilpeka kal tur kan ni tih I hre theuh ang u. Tin, BCM mission kan kalpui mek dan pawh hi uluk taka zir chian a, kan rawngbawlna a tlo theih nana Kohhran hruaitu tur, a ram mi chher chak te, kan rawngbawlna hmuna sakhaw dang be tute tana hnawksak lo zawnga awm tura Kohhran lian lo din ngai pawimawh ila, rawngbawlna hmun thlan chungchangah pawh Kohhran pawl dangte nena insu buai lo zawnga hmalak nise. Pathian rinchhanin hnam changkang zawk te hmachhawn ngam ila, Missionary-a kal chhuak turte training tha tak pe hmasa zel bawk ila. Chutianga kan tih a, Lalpa thiltihtheihnaa thuam chak kan nih chuan mission rawngbawlnaah hian hma kan sawn ngei ang tih I ring tlat ang u.
Lalpan kan zaa tan malsawm rawh se.


Hla sak hona: KHB No: 529 : Lal Immanuela ram zauh tur leh.

Lal Immanuela ram zauh tur leh

Lal Immanuela ram zauh tur leh,
A hming tana do ve tur hian,
Mi fing leh remhriaten an daih zo lo;
Kan kovah Lalpan a nghat ta.

Aw, Lalpa, ropuinate, chawimawina te,
Lalna te, thuneihna te, rorelna te,
Amen, Amen! I ta an ni si a,
Haleluia! Amen.

Diabola leh a khawvel chawh buaia,
Baala hmaa thingthi thinte,
An nunna kraws thu inthup hriattir hi,
Kan kovah Lalpan a nghat ta.

Kan tlin loh leh fel lohna haider a,
Khawngaih rawngbawla min thlangtu;
Chatuan thlenga fak leh chawimawi zel hi,
Kan kovah Lalpan a nghat ta.

Saltang chhuah dar vawtute khum turin,
Nunna Lallukhum chu an dah;
Mi thianghlimte chawimawina lawmman chu,
Kan chanah Lalpan a dah ta.

  • Lalpa Tawngtaina