SERKAWN TUALCHHUNG KOHHRAN

CHANCHIN THA MITIN TAN

PATHIANNI ZING PROGRAMME

10:00 AM, 17th May, 2020

PROGRAMME: KRISTIAN CHHUNGKAW NI


HUN KAIHRUAITU:

Special Item (Nei thei remchangte tan)

  • Bible chhiar tur:
  • THUCHAH:
    ISUA AWMNA IN (KRISTIAN CHHUNGKAW NI)
    - Upa Dr B Laldinliana

    Kohhran member zawng zawngte Kristian chhungkaw ni chibai ule. Kumin Kristian chhungkaw ni hi kum 1948-a Kristian chhungkaw ni hman tan atangin Biakina hun hmang thei lova mahni chhungkua theuha kan hman awm chhun a nih a rinawm. A khawhar thlakin a hrehawm hle mai. Mahse, lehlam zawnga ngaihtuah chuan khawvelin buaina namen lo a tawh laia hetia mahni inchhungkhur theuha zalen taka inkhawmna hun kan hmang thei hi Pathian khawngaih na a ni a. Pathianin he thil thleng atang hian engnge min zirtir a tum tih ngaihtuah ila, lawmthu i sawi phawt mai ang u. Tun kum atana thupui ruahman sa BCM Ni pawimawh programme-a tarlan “Isua awmna in” tih hmangin thuchah kan ngaihtuah ho ang a. Thuhmahruai point hnih tarlan thain ka hria a:

    1. He hripui (Covid19) avanga lockdown avangin Biakinah Kristian chhungkaw ni kan hmang thei ta lova. A huhova Pathian biakna chu kan ngai pawimawh viau thin. Mahse, Pathianin amah chibai buk leh inpawlna tura a din hmasak zawk chu chhungkua hi a ni a. Chhungkua-a amah nena inpawlna nung neihna kawnga bul tan tha leh turin min duh a nih a rinawm. Chuvangin, he hun hi thlarau nuna kan chhungkaw tan malsawmna ni turin Pathian hnenah dil ila. Kum dang angin kal hmasate tana Biakina pangpar kan khawi thin pawh kan ti thei ta lova. Mahse, an ni chu khawvel buaina leh harsatna tihbuai phak lovin thlamuang takin Lal Isua hnenah an chawl tawh a ni tih hriain Pathian hnenah lawmthu i sawi ang u. He khawvel thil kan ngaihhlut thinte ngaihhlut tak tak tlak an nih lem loh zia kan hre chhuak thar a. Incheina leh bungrua chi hrang hrang kan mamawh tlem zia he hripui hian min zirtir a. Chhungkua- a Lal Isua zuitu leh chatuan nunna neitu nih hi a lo pawimawh ber a ni. Mimal leh chhungkuain bul kan tan tha leh ang a, ngaihhlut tur dik ngaihluin Pathian chibai bukna leh fakna hun lawmawm tak, a lawm tlak kan la buatsaih leh ngei beisei ang.

    2. Pathianin mihring a siamin “mihring amah chauhva awm” chu tha a ti lova(Gen 2:18). Nupaa awm tur leh chi thlaha lo pung turin mipa kawppui tur hmeichhia a siam a, mal a sawm bawk a ni(Gen 1:27-28). Chuvangin, Pathianin mihringte chu nupaa insiama chhungkaw din turin min siam a ni. Tin, Pathianin mihring inkawp tura a siamah hian mipa leh hmeichhia te inkawp turin min siam a ni(Mathaia 19:4-6). Mipa leh mipa emaw hmeichhia leh hmeichhia emaw inkawpa chhungkaw din turin min siam lo tih hi chiang takin kristiante hian kan hriat a ngai. Tunlaiin hetianga Pathian siam leh ruahman dan ang nilova inkawp kristian inti zingah pawh an lo awm ta a. Mipa leh mipa emaw hmeichhia leh hmeichhia inkawp hi Pathianin min siam dan leh duh dan kalh tlat a ni tih Mizo kristiante hian kan hriat chian hle a ngai a ni (Gen 2:18, 23-25, Leviticus 20:13, Rom 1:26-28, I Kor 6:9-10)

    Awle, kan thupui “Isua awmna in” tih thu kan zir ho naah hian Lal Isua awmna in tak tak, an chhungkua ngei atangin Lal Isua awmna in leh chhungkua chu eng ang nge a nih tih kan ngaihtuah ho ang a, Lal Isua awmna chhungkua atanga zir tur kan neihte kan zir ho dawn nia.

    1. Lal Isua awmna in din tur chuan thianghlimna a pawimawh. Lal Isua pianna tur chuan nula thianghlim Mari chu Pathianin a rawn thlang a ni tih kan hria(Mat 1:18). Chuvangin, Lal Isua awmna in chhungkua din turin inneih hmaa thianghlim taka kan invawn leh inneih hnuah pawh kan kawppui-te laka kan rinawm tlat a pawimawh hle a ni. Kan bul tannain a lo zir lo palh anih pawhin Pathian chuan min ngaidamin mi tupawh a hmang thei tho mai. Mahse, tunlaiin mi tam takin inneih hmaa mipat hmeichhiatna zalen taka hmangin nupui/pasal an in fawm mai mai a. Hetianga bul tan anih chuan in siam that a har tawh thin. Lal Isua awmna tlak loh chhungkua-ah kan chhungkaw dinte kan chhuah thin a nih hi. Pathian leh Kohhrante hriatpui leh pawm tlaka bul kan tan a pawimawh hle.

    2. Tirhkoh Paula chuan kristian chhungkua awm dan tur Ephesi 5: 22-33, 6:1-4 ah te a ziak chiang hle. Pasalin nupui hmangaih turte, nupui-in a pasal zah a, intulut turte, faten nu leh pa chawimawi turte leh paten fate ti thinur lo turtein kristian chhungkua te a chah a. Tin, Sam 133-ah chuan unaute inngeih dial dial a awm chu Pathian malsawm dawnna a nih thu kan hmu bawk. He kristian chhungkaw awm dan tur dik (Model) hi Lal Isua Krista te chhungkuaah hian kan hmu a ni. Nu leh Pa atangin tan ta ila. Josefa chanchin hi kan hre tam lo, mahse kan hriat chin tlem atangin Josefa hi mifel tak a ni a, a nupui Mari hi a hmangaih em em a, tunlai tawng takin Mari hi a “care” em em a ni. A nupui hual Mari chuan a fa ni lo nau a pai tih a hriat khan thinrim a, ti mualpho mai lovin, Mari ti hmingchhe lo thei ang berin tlang than tir lova a ruka ban a tum mai kha a ni a(Mat 1:18-19). Chumi hnuah Vantirhkoh-in a hrilh angin Mari chu nupui atan a nei a, patling takin pa mawhphurhna ang zawng zawng chu a tihlawhtling zel a. Lal Isua sa himna turin ram hla tak Aigupta-ah a tlanbo pui a, a ralmuan hnuah rawn kir lehin Galili rama Nazareth khuaah a awmpui ta a ni. (Mat 2:13-16, 19-23).

    Tin, Lal Isua kha Josefa leh Mari te hian a tette atangin Pathian hnenah an hlan a (Luka 2:21-24). Pathian thu an hrilh thin a, Pathian duhzawng angin an kaihruai tih a chiang hle a ni. Kum tin Nazareth atanga ni tam tak kal ngai Jerusalemah Pathian hnena inthawinate nei turin an kalpui ziah a (Luka 2:39-41). Kum 12 a tlin khan mite mak tih khawpin Pathian thu a hria tih kan hmu (Luka 2:47), hei hi Josefa leh Mari te enkawlna rah a ni ngei ang. Josefa hian engtia rei nge a dampui tih a hriat lova, Lal Isuan rawngbawlna atan kum 30 anih hi chuan Josefa chuan a thihsan tawh ni ngeiin a lang. Hemi hma zawng hi chuan Josefa hian Pathian thuah leh nitina an eizawnna mistiri (thingrem siamtu)hnaah thahnemngai takin Lal Isua hi a kaihruai thin a ni tih a rin theih a ni.(Marka 6: 2-3).

    Mari nun hi en leh ta ila a pasal Josefa hi a zah thiamin, a intulut hle a ni tih a hriat theih a. Nau pai teuh chungin a pasal te khaw lamah hming ziak turin a kalpui a (Luka 2:4-5). Josefa thu angin ram hla leh hriat ngai loh Aigupta-ah a zui leh a. Josefa thu ang bawkin Israel rama kir leh turin a zui a, mahse Judai rama kal Josefa-in him lo zawka a hriat avangin awmna ngai loh ram Galili-rama in bengbel turin a zui leh a. Chutiang chuan a pasal Josefa thuawihin, a zui zel a ni tih kan hmu thei a ni. A fapa Lal Isua a hmangaih dan leh Lal Isua tana a inpek zawh zia hi a ropui hle a ni. Pathian thua, a kaihruaina leh enkawlna bakah a rawngbawlnaah pawh hian zuiin theihtawpin a tanpui thin ani tih kan hmu thei awm e (Marka 3:31, Johana 2: 3-5). Kraws-a khenbeha a awm thleng khan a fapa, a hmangaih chu kalsan thei lovin a zui zel a nih kha. Lal Isua leh a nu inlaichinna hi thuk hle a ni tih a hriat a. Kraws lera hrehawm taka a thih dawn pawh khan a nu khawsak dan tur ngaihtuahin a zirtir hnenah chuan a nu chu lo enkawl chhunzawm turin mawhphurhna a hlan a ni (Johana 19:25-27).

    Lal Isua hian a naupan lai atangin a nu leh pa thu awihin a nu leh pa leh Pathian a chawimawi a ni tih ka hre thei a (Luka 2:51-52). Tin, Lal Isua hian unaute neiin a unaute hian a tirah chuan a zirtirna leh Pathian fapa anihna an hmu thiam lo pawh a ni mai thei. Mahse, a rawngbawlna leh thiltihnaah te an ngaihsakin an rilruah a awm reng thin a ni tih a hriat a (Marka 3:31, Johana 2:12, Johana 7:2-5, TT 1:14). Tin, a unau Jakoba leh Juda phei chu Lal Isua ringtu nghet tak niin Kohhran lo ding tir ban pawimawh tak an lo ni ta a(Galatia 1:19, TT 15:13,I Kor 9:5, Juda 1: 1).Thuthlung Thar lehkhabu pawimawh tak pahnih ziaktu an lo ni ta nghe nghe a ni (Jakoba lehkhathawn leh Juda lehkhathawn)
    Lal Isua Krista te chhungkua atang hian Lal Isua awmna in chu:
    1) Pathian hriatpuia din, Pathian duh dan leh Pathian thua inkaihruaina chhungkua.
    2) Pa berin a nupui leh fate a hmangaih a, pa nihna anga a mawhphruhna a hlen chhuahna inchhungkhur.
    3) Nu ber pa laka intulut leh zah thiamin, fate a tawp thlenga hmangaih taka enkawlna inchhungkhur.
    4) Faten nu leh pa thuawih a, chawimawi a, unau inngeih leh inlainat tawn taka awmna chhungkua a ni tih kan hmu thei a ni.

    Hetiang chhungkua - Lal Isua awmna in ni tur hian Lal Isua Krista kan inchhunga min chenpui turin sawm ila. Kana khuaa innei chhungkua khan Lal Isua an sawm avangin an inneihna chu malsawmin a awm a(Johana 2: 1-11). Lal Isua a tel ve avangin Zakaia te inchhungah chhandamna a thleng a (Luka 19:1-10). Lal Isuan min chenpui chuan kan inchhungah chhandamna leh malsawmna a lo thleng dawn a ni. Tin, kristian chhungkua kan nih theihna tur hian chhungkuaa member zawng zawng ten mawhphurhna kan nei theuh a. Keimahni theuh in enfiahin “Lal Isua awmna in” kan inchhungkhur hi a lo nih zel theihna turin in hlan thar ila, insiamthat ngai kan awm anih chuan insiamthat kan tum dawn nia.


    Pathianin a thu kan za atan mal min sawm sak rawh se.
  • Hla sak hona: Khb No 592: Lo cheng ve la, kan run chhungan
  • Lo cheng ve la, kan run chhungan

    Lo cheng ve la, kan run chhungan,
    Hmangaihtu Lal Pathian;
    Chhungkaw puipa ber lo ni la,
    Keini i hmangaih fa.

    Tu in pawh Nang i chenna chu,
    Rapin, chhawlbuk ni se,
    Hlimna leh remna a tel ve,
    Van malsawmna hlu nen.

    Nang nghilh lovin zing chhun zana,
    Auva sawm thintute,
    Rilru leh theihna zawng hlantu,
    Chu ngei chu i chhungte.

    Chhungkaw lungrual, Kristian chhungkua
    Kan nih theih nan Lalpa,
    Lo cheng ang che Krista, Nang ngei,
    Kan in, kan thinlungan.

    LALPA TAWNGTAINA