SERKAWN TUALCHHUNG KOHHRAN

CHANCHIN THA MI TIN TAN

PATHIANNI ZING PROGRAMME

10:00 AM, 13th December, 2020

PROGRAMME:




Hla sak hona: Mahni duhzawng thlan ni se.(Thilpek lakkhawmna)

TAWNGTAI RUALNA

    Tawngtaina a Hriat Turte
  1. Pathian ropui leh thiltithei, Khawvela thil thleng zawng zawng chunga thuneitu kan neih avangin a hnenah lawmthu sawi ila. Chawimawina leh ropuina i hlan, a hruaia awm zel turin mimal tin a hnenah vawiinah hian i in tulut thar ang u.
  2. Kan chhungkua Pathian hnenah i hlan thar ila, A kaihhruaina a intuluta Amah nena lengdun thei turin Thlarauthianghlim tanpuina i dil ang u.
  3. Covid19 vei enkawltu zawng zawngte tan Pathian venhimna leh Pathian atanga chakna thar leh hmangaihna nena covid19 vei damlo te an enkawl theihna turin dil sak ila. Tin, mipuite hian thuawih taka kan himna tur te kan zawm a, kan fimkhur zel theihna turin Pathian tanpuina dil ila.
  4. Kan Missionary te tawngtai sak ila. Covid19 in a tihbuai te pawh an awm ta a, Pathian venna leh damna te dil sak ila.
  5. Kan kohhran member kum upa lam te, ruihhlo in a tihbuai leh damlo te Hospital leh mahni in lama in enkawl te tan tawngtai sak ila.
  6. Kan hma lawkah ringtute hunpui Krismas kan thleng dawn a. Kum dang angin kan hmang theilo maithei. Mahse Pathian hruaina kan chan a, he krismas ah hian Pathian awmpuina kohhran hoten kan chan theih nan kum dang zawng aia hlawk zawka kan hman theih nan i dil ang u.
  7. Kan thuchah ngaihthlak tur kan hlawk pui ngei theih nan Pathian malsawmna dil ila, kan thawhlawm te Pathian hnenah kan hlan bawk dawn nia.


Hebrai1:1-2
“Pathian, hmasanga thlahtute hnena bung tam tak leh kawng tinrenga Zawlneitea thu lo sawitu khan, heng ni tawpah hian keimahni hnenah a Fapaah chuan thu a sawi ta;”.



Luka 2:10

“Tin, vantirhkoh chuan an hnenah, “Hlau suh ulang, ngai rawh u, mi tin ta tur chanchin tha lawmawm em em ka rawn thlen che u a ni. Vawiinah hian in tan Davida khuaah Chhandamtu a piang ta, Lal Krista chu.” Luka 2:10




THUCHAH

THUPUI: ““CHRISTMAS TAK TAK I HMANG ANG U”’”

- Rev.C.Chhuntluanga

Audio

A. Introduction:
Covid-19 avang hian kum 2020 Christmas leh kum 2021 Kumthar chu Biak In Inkhawm, zaikhawm leh Ruaitheh thlengin kan neih theih dawn loh avangin a huhova hmang lovin chhungkua leh mimal angin hman a ngai dawn niin a lang a. Hetiang a lo tak avang hian mi tlem zawk mahni leh chhungkuain theih tawk chhuahin Christmas tha tak leh hlung taka kan hman theih dan tur ngaihtuah a ngai ta a ni. Chuvang Christmas tak tak hman I tum theuh ang u.
Christmas chu Isua Krista mihringa a lo channa, Pathian mihringte anga a lo pianna, mihring anga a lo awmina ni a ni. Isua Krista lo pianni ni hi a ropuiin a hlu tak meuh meuh a ni. Christmas chu Lal Isuaa intan a ni. A hming ‘Christmas’ tih awmzia pawh hi Greek thumal ‘Christos’ tih Englishd-in ‘Christ’ tihna a ni. ‘Mas’ hi Latin tawng atang a lak Old Englishd Word ‘Mass’ tihna a ni.

A.1. Isua Krista pianni leh thla: Isua Krista pianni leh thla hi Bible-ah hian tarlanna a awm lo a, a pianna hun lai leh a ni niawm taka an hriak kha December 25,.hi hman a ni ta a, hei hi Khawvela mihring tam berin kan hmang ta a ni. Kohhran then khat erawh chuan an pawm thei lo a, September te, March thlaah te Christmas hi hmang an awm bawk.
Tunah erawh chuan Kristian tam berin December ni 25 ni hi an hmang ta a ni. A pianni leh thla hi hre lo mah ila a pawimawh ber chu Isua Krista Mihringte anga a lo piannna, fapa pek kan nih hi a ni. Chuvangin keini tan pawh a pawimawh zawk chu Christmas ni December ni 25 aiin Isua Kristaa awma, Thlarauva Piantharna kan chan hi a ni. “Chumi avang chuan tu pawh Kristaa a awm chuan thil siam a lo ni a.(2Kor.5:17). Paulan a tih ang hian Chrismas hlutna leh a nihna chu a ni. Hebrai ziaktu pawhin heti hian a sawi a, “Pathian, hmasanga thlahtute hnena bung tam tak leh kawng tinrenga Zawlneitea thu lo sawitu khan, heng ni tawpah hian keimahni hnenah a Fapaah chuan thu a sawi ta;”(Hebrai1:1-2).

A.2. Isua Krista pianna hi khawvel hunbi then nan pawh a pawimawh a ni: Mihringte min chhandam mai a ni lova, Khawvel hunbi then nan pawh hian a pawimawh a ni. Eg. B.C.(Before Christ) Isua Krista pian hma sawina leh Isua Krista lo pian hnu Latin Phrase A.D. = Anno Domini( “In the year of the Lord”- the year Jesus was born) hi a ni.. Christian leh Christianlote pawhin hun then nan hian tangkai takin kan hmang ta vek a, kan intawm tlang vek bawk a ni.
A.3. Mizoramah Christmas hman tanna hmasa ber: Mizoramah Christmas hman tanna hmasa ber hi kum 1872 kum khan Tuivai kamah Manipur Ramri depah British Army-ten an hmang a ni. Mizote Christian kan nih ve hma kha a ni.

B. Bible-a Christmas hmang hmasatute:

B.1. Beramputen Christmas an hmang: Luka 2:8-21. Berampute hi Christmas hmang hmasa tute chu an ni. Phula Beram venga an awm laiin zanah Van mipui kal tlangin Isua Krista lo pian thu hriattir an ni. An hriat ve leh an Beramte kal sanin Bethlehemah an kal a, Vantirhkohte hrilh ang ngeiin Isua Nausen puana tuam Ranchaw pekna thleng mu chu an va hmu ta a ni. An lawmin an hlim nasa hle a ni. An haw lam pawh Pathian fak leh chawimawi chung zelin a ni an haw leh a ni.
Berampute hian Lal Isua pian zanah hian Berampute tih awm lo deuh mai leh chhinchhiah tlak tak mai tih an nei a, chu chu an Beram kalsanin Nausen Isua chu chibai an buk a ni. Berampu hrim hrim hian an Beram ven lai hian an kalsan tur a ni lova, a chhan chu Beramte kha misual ruk sak leh Ramsakawlhten an lo eisak an hlau a ni. Beramte an tlatna hmun atanga an hruai hawhnu, huangah an khung luh pawhin an chhiar vek a, pakhat pawh kim lo sela an hmuh hma chu an zawng thin a ni.
Zanah pawh Beramte riah chilhin Misual leh Ramsa kawlhte luhna tur ngei kawngka bulah an mu tlat thin a ni. Beramputen an Beram ven lai an kalsan hi a te lo hle mai. Beram neitute hau emaw ban emaw bakah an mahni ta an veng a nih pawhin chan vek theih a ni a, mahse Nausen Isua chibai buk tur leh hmu tur chuan an Beram venlai an kalsan hmiah mai a ni. Berampute thiltih hi a ropui hle a ni. Berampute hi an tam lo a, mahse Isua an hmu chu an hlimin an lawm a ni. Kuminah pawh hian chhungkua lek pawh ni ila Isua kan hmuh phawt chuan kan hlim tho ang. Christmas hi kan hmang hlawhchham chuang lovang.

B.2. Khawchhak mifingten Isua an hmu: Mat.2:1-12.: Khawchhak mifingte hi Pathum niin Isua Krista lo piang chu hmuh tumin khawchhak lam atangin Bethlehemah hian an lo kal a, an hruaituah Isua Arsi chu hmuin an zui tawp mai a ni. Amaherawh Arsi an en ta lo nge Heroda In- ah an lut ta tlat mai. Hei erawh hi chu an tisual hle a ni. Naupang tam takin an thih phah a ni. Lal Heroda Inah an thil zawn an hmu lo a, Heroda In atanga an chhuah hnuah an mahni hruaitu Arsichu hmu lehin kawng dik tak zawh tain Bethlehem khuaah Ran chaw pekna thlenga mu Nausen puana tuam chu an va hmu ta a ni. Khawchhak mifingte hian an duhthusam an hmu a, an lawm hle a, Chibai an buk rual hian Thil chi thum an pe tel a, lawmna Rangkachak te, Beraw te, murra te.
Heng an thilpek hian awmzia thuk tak an nei vek a ni. Manga hrilh an nih angin an mahni khaw lamah kawng dangah an haw ta a ni. Khawchhak mifing te pawh hian Isua an hmuh hian an hlimin an lawm hle a, hlawhtling an inti hle a ni. Pathum chauh pawh nise an lungawi a ni. A chhan chu Isua an hmu a ni. Keini pawh Chrismas kan hmachhawn turah hian chhungkua chauh pawh ni ila Isua kan hmuh phawt chuan Christmas ah hian kan hlimin kan lawm tho ang.

B.3. Tunlaia Christmas hman dan tlangpui: Kohhranhoten Christmas Programme ropui tak siamin kan Inkhawm a, kan zaikhawm bawk a, ruaite kan theh a, Thawmhnaw thar kan ha a, Kristmas lai chuan kan vul thei hle a ni. Mimal hnena Thilpek te, chhungkua hnena thilpek te, Pawlho anga thilpek te, mi harsa zawk hnena thilpekte,etc. hi kan uarin a changin kan inpe tawn bawk thin a ni. Hei hi Christmas Message angah kan ngai bawk a ni. A that pawh a tha hle a ni. In leh a vel cheite pawh kan uar chho zel a, Christmas Tree pawh hi kan uar chho zel bawk a ni. Biak In leh a vel cheite pawh kan uar chho zel a ni. Khawlai cheite pawh kan uar chho zel a, lawmman hial pawh siam a ni. Khawlai cheiah hian lawmman dawn tumin veng thenkhat chu kan inel tawh emaw tih mai tur a ni.

Zu in mi leh zuartute pawh hian Christmas leh kumthar vuak vet atan an lo inlakhawl ve bawk. E.g. Christmas leh Kumthar hun chhunga hralh leh in tur Zu leh ruih theih thil an lo inkhawl ve bawk. Nula leh Tlangval thenkhatten engemaw tihkhawm leh lo interek hrana a fala interek an tum ve bawk a. Christmas atang hian thenkhatin Sawn inthlak nan leh sawn pai nan an lo hmang bawk a, thenkhatin hri tha lo tih darh nan leh hri tha lo kai thar na hunah an lo hmang bawk a, a tha lo hle a ni. Kristmas kan hman dan leh inbuatsaih dan pawh hi a inang lo hle a ni. Zu leh ruih thei thil te, Sex te nen hi chuan Christmas tak hman hi chu hla tak a ni.

C. Christmas tak tak hman hi a tul tawh a ni.
C.1. Lal Isua tel vena ngeiin Christmas hi hman tur a ni. Tunlai hian Christmas kan hman danah hian Kohhranhte zingah pawh hian Pathian fak leh chawimawite hi kan peih ta lo em em a. Pathian faka zai khawm duh te hi thalai leh nu leh pate zingah pawh hian an tlem sawt hle a ni. Tin, Christmas hlate te pawh hi kan sa rei peih ta lo emaw tih mai turin Christmas hun chhung rei lo teh lul nen hla dang kan thlan hnan fo ta mai. Christmas chhung nana hi chuan Christmas hlate hi sak hram hram nise, Christmas hunah lo chuan sak hi a remlo thin si a. Kumin phei chu Inkhawm leh zaikhawm kan ti thei dawn loleh nghal a, a pawi hle a ni. Inkhawm peih lo leh zaikhawm peihlo ho chu an lawm viau mai thei a ni.
Kan Inkhawm thei lovin kan zaikhawm thei lo a nih pawhin Christmas hi tha takin kan hmang thei a ni. Chu chu engtinnge kan tih ang? a chhannaah chuan ‘Thinlung a lamah hawn theuh ila, lo piangthar leh la nang kan chatuan Lal turin I ti thar leh theuh ang u.

C.2. Pathian lawmtlak Christmas I siam ang u.
Amosa hunah an hunpui hmandanah Pathian a lawm lo a ni. “In kutte ka huain ka hmusit a, in inkhawmpui urhsunahte chuan ka lawm hek lo vang a. A ni, in halral thilhlan leh in buhhlan min hlan mah ula, ka pawm lo vang a, in ran thau remhlante pawh ka ngaihsak hek lo vang a. I tingtang rimawi chu ka ngaithla lo vang; chuvangin ka lakah i hla beng chheng chu la bo rawh. (Amosa 5:21-24)

Amosa hunah hian an Inkhawmpui leh an kut hman danah Pathian a lawm lova, an zingah a tello bawk a ni. A chhan chu an thinlung leh rilruin Pathian an hlat si a, Kut leh in khawmpui chu pawnlang takin inchei nan ang chauh an hmang a ni. Keini Christmas kan hman danahte pawh hian Pathian hi a tello ang tih hi a hlauhawm sawt hle a ni. Kan Christmas hman dante hi Pathian hian a huain a lo hne viau mai thei tawh a ni. Pathian tello leh Pathian lawmtlaklo Christmas hi hman loh tur a ni. Mimal leh chhungkaw tin hian kumin chu Pathian telna tlak, kan thinlung zawng zawng, rilru zawng zawngin, thlarau leh tih tak zetin Pathian lawmtlak inthawina thianghlim hlan turin Pathian hnenah inhlan chungin Christmas leh kumthar hi hman I tum theuh teh ang u.

C.3. Christmas hi hunpui satliah a ni lo:
Christmas hi hunpui satliah a ni lo. Pathian mihringa a channa, Eden huana kan hloh tawh neih let lehna tura remna siam tura keimahni avanga misuala siamna bul tanna a ni. Pathianin a fapa mal neihchhun hmangaihna avanga min pek lo lanna, thu tisaa a channa ni a ni. Lal Isua nen ngei kan hman a ngai a ni. A hring a hranin hmu lo mah ila thlarauva kan hmuh theih a ni. Fak hla siamtuin “Isu, vawiinah hian kan thinlung bawng inah, Lo piangthar leh la, Nang kan chatuan Lal turin” a tih angin keini pawhin kan tih tak tak ngam chuan kan thinlungah hian a lo piang mai ang. Kan thinlungahte, kan inchhungahte, kan Kohhran Programme-ahte hian Lal Isua hian hmun a chang ngei ngei tur a ni. Biak In leh Zaikhawmna hmunah kal thei lo mah ila keimahni inchhungah leh keimahni mimal awmna hmunah Christmas hi tih tak takin kan hmang tur a ni. Thinlung hi Lal Isua tan hian kan hawngin kan pe phal tur a ni.

C.4. Christmas hi Pathianin mal min sawmna a ni: Fak hla siamtuin, “Mal min sawm turin, Vankhuaan ro a rel; Eden kawngkhar a hawng leh ta, lut r’u, Zion khua a var ta.” A tih ang hian Christmas hi Pathianin Lal Isua Krista hmanga mal min sawmna a ni. Eden bawhchhiatna avanga sualin a kharkhip tlat, tha thei tawh lo, sim thei tawh lote min rawn hawn sak lehna a ni. Lal Isua hi Lal leh chhandamtua pawm a, a angchhungah luhna hun tha a ni. Christmas thil pek midang kan pekah te, Christmas ni taka kan tel vena ringawtah khan lungawi mai lovang u. Keimahniah ngei hian Christmas hi I thlen tir ang u.

C.5. Christmas hi Chhandamna lo thlenna a ni: “Tin, vantirhkoh chuan an hnenah, “Hlau suh ulang, ngai rawh u, mi tin ta tur chanchin tha lawmawm em em ka rawn thlen che u a ni. Vawiinah hian in tan Davida khuaah Chhandamtu a piang ta, Lal Krista chu.” (Luka 2:10). A tih ang hian tutan mah ni lovin He thu ngaithlatu, nangma tan ngei khan a ni Lal Isua hi a pian ni. I lawm em? Lawmthu sawi mai rawh. Vawiin hi itan ni thar lo ni zel rawh se.





Lalpa Tawngtaina